دانلود پایان نامه رشته حقوق

بررسی شرکت تعاونی در حقوق ایران

 
 
 
مقدمه:
كلمه «تعاونی» از تركیب كلمه «تعاون» عربی بر وزن تفاعل و از ریشه عون با حرف «یای» نسبت فارسی به وجود آمده و معادل كلمه co انگلیسی است. واژه «تعاون» در مفاهیم مختلف مورد استفاده قرار می‏گیرد از جمله اینكه تعاون به معنای همكاری یكدیگر را مدد رساندن و تشریك مساعی در جهت ارضای نیازی مشترك به كار برده شده است كه در این معنی بیشتر مفهوم «همكاری» یعنی با هم كار كردن را به ذهن متبادر می‏كند. تعاون به معنی یاری رساندن و كمك كردن به دیگری نیز مورد استفاده واقع شده است. كلماتی مانند معاون (كمك كننده)، معاونت (كمك كردن) اعانه (كمك كردن) مبین مفهوم اخیر تعاون است و در این معنا تعاون را مترادف «دیگر یاری»  به كار می‏برند. تعاون را گاهی معادل «خودیاری» دانسته‏اند البته اگر مشخصه اصل «خودیاری»  را كمك به خود از طریق دیگران بدانیم، در این صورت تعاون مفهومی خاص پیدا می‏كند. مفهومی كه از آن هر كس خیر خود را می‏جوید. تعاون را گاهی مترادف با «همیاری»  دانسته‏اند و سرانجام اینكه تعاون به مفهوم عملی كه در داخل یك شركت تعاونی صورت می‏گیرد نیز استعمال می‏شود.  مرحوم دهخدا در تعریف كلمه تعاون آورده‏اند كه این لغت به معنی یكدیگر را یاری كردن است. همچنین ایشان در تعریف شركت آورده‏اند كه این لفظ به معنی همدست شدن در كاری و اتحاد چند نفر برای غرض عام یا خاص به كار رفته است. 
 
واژه «تعاون» در شكل فعالیت رسمی و برای موسساتی كه بر مبنای اصول و قواعد تعاونی فعالیت می‏نمایند به كار برده می‏شود. این واژه معمولاً معادل شركت تعاونی استعمال می‏گردد. در تعریف «شركت تعاونی» می‏توان آن را به معنی تجمع افراد برای همكاری دانست و چون همكاری افراد با یكدیگر می‏تواند صور مختلفی داشته باشد، مانع از این است كه بتوان تعریف كاملی كه از هر جهت در برگیرنده این همكاریها باشد، برای شركت‏های تعاونی ارائه نمود؛ به همین دلیل هنوز تعریف جامع و مانعی از شركت تعاونی كه بتواند تمام اشكال و مختصات آن را دربرگیرد ارائه نشده است.   «لوئیس اسمیت» استاد مشاور تعاونیها در انگلستان نیز اعتقاد دارد نمی‏توان تعریف مشخص و روشنی از تعاونی ارائه داد زیرا معمولاً هر كس تعاون را بدان گونه كه خود می‏خواهد و یا به گون‏های كه در كشوری معین وجود دارد، تعریف می‏كند. 
 
«پل روی» صاحب نظر و نویسنده آمریكایی در تعریف تعاونی آورده است كه «تعاونی موسس‏های است اقتصادی كه از طرف اعضا سازمان یافته، ایجاد می‏گردد و توسط خود آنها اداره می‏شود و به تدارك یا فروش كالا و ارائه خدمات به اعضا به قیمت تمام شده می‏پردازد». وی معتقد است شركت تعاونی شركتی معمولا سهامی است، با هدف‏های اقتصادی كه برای اشخاص و توسط كسانی تشكیل می‏گردد كه دارای احتیاجات مشترك بوده و در اداره تعاونی تقریبا سهمی یكسان یا متناسب دارند و از خدمات و منابع آن به طور متناسب استفاده می‏برند. 
قانون شركت‏های تعاونی، مصوب سال 1350 شركت تعاونی را به شرح زیر تعریف نموده بود: «شركت تعاونی شركتی است از اشخاص حقیقی و یا حقوقی كه به منظور رفع نیازمندی‏های مشترك و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی شركا از طریق خودیاری و كمك متقابل و همكاری آنان و تشویق به پس انداز موافق اصولی كه در این قانون مصرح است تشكیل می‏شود» 
در قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران كه در مهرماه 1377 اصلاح گردیده آمده است: «شركتهایی كه با رعایت این قانون تشكیل و به ثبت برسند تعاونی شناخته می‏شوند» . 
 
این قانون تعریفی برای شركت تعاونی ارائه ننموده است. اما از آنجا كه قانون بخش تعاونی... اهدافی را برای تعاونیها تعیین كرده و به اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی اجازه داده است كه نسبت به تاسیس شركت تعاونی اقدام نمایند  و قانون اساسی نیز تعاونیها را به تولیدی و توزیعی تقسیم نموده است ، می‏توان در تعریف شركت تعاونی چنین گفت: «شركت تعاونی شركتی است كه بین اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی برای فعالیت در امر مربوط به تولید و یا توزیع اهداف مصرح در قانون بخش تعاونی به منظور بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضا از طریق همكاری و تشریك مساعی آنها با رعایت مقررات این قانون تشكیل می‏شود» 
 
 
 
 
کلمات کلیدی:

سرمایه شرکت تعاونی

ماهیت حقوقی شركت تعاونی

شرکت تعاونی در حقوق ایران

قوانین حاكم بر شركت‏های تعاونی

موسسین و اعضای شركت تعاونی

 
 
 
 
فهرست مطالب

فصل اول: تعریف شرکت تعاونی در حقوق ایران 4

مبحث اول :تعاریف 5
مبحث دوم- ماهیت حقوقی شركت تعاونی 8
مبحث سوم پیشینه شركت تعاونی 19
بنداول – سیر اندیشه تعاون در اروپا 19
بند دوم : پیشینه تعاون در ایران 21
مبحث چهارم: قانون حاكم بر شركت‏های تعاونی 25
مبحث پنجم: انواع شركت‏های تعاونی 31
 

فصل دوم: موسسین و اعضای شركت تعاونی 35

مبحث اول: موسسین شركت تعاونی 36
بند اول: مفهوم موسس 36
بند دوم. موقعیت حقوقی موسیسن 38
بند سوم. مسوولیت موسسین 38
بند چهارم. حق الزحمه موسسین 41
مبحث دوم. اعضای شركت تعاونی 44
مبحث سوم: شرایط عضویت در شركت تعاونی 47
بند اول. تابعیت جمهوری اسلامی ایران 47
بند دوم: داشتن شخصیت حقیقی و یا شخصیت حقوقی غیر دولتی 48
بند سوم. پرداخت حداقل   مبلغ اسمی سهام 50
بند چهارم: عدم ممنوعیت قانونی 52
بند پنجم: عدم حجر 53
بند ششم: درخواست كتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات اساسنامه تعاونی 54
بند هفتم: عدم عضویت در تعاونی مشابه 55
مبحث سوم: تعداد اعضای شركت تعاونی 65
مبحث چهارم: حقوق و تكالیف اعضای شركت تعاونی 69
بند اول. حقوق اعضای شركت تعاونی 69
1ـ حقوق مالی 69
حق استفاده از خدمات شركت تعاونی: 73
حق بهره وری از سودخالص: 73
2- حقوق غیر مالی اعضای شركت تعاونی 76
حق درخواست تشكیل مجامع عمومی: 78
حق انتخاب شدن به عضویت هیات مدیره: 79
حق داشتن گواهینمامه موقت سهم و ارواق سهام: 81
حق نظارت: 82
حق استعفا: 82
مبحث پنجم. مسوولیت و تكالیف اعضای شركت تعاونی 83
بند اول: مسوولیت 83
بند دوم. تكالیف اعضای شركت تعاونی 86
1- خروج از عضویت 87
2- خروج اختیاری 88
الف- اعضای معمولی شركت 88
ب- اعضای متخصص شركت تعاونی تولید 88
بند دوم. خروج اجباری 94
1- فوت عضو 94
2- اخراج عضو 98
 

فصل سوم: سرمایه شرکت تعاونی 102

مبحث اول. تركیب سرمایه 103
بند اول: آورده نقدی 104
بند سوم: آورده جنسی 108
مبحث دوم: تامین سرمایه 111
بند اول: تامین سرمایه توسط اعضا 112
بند دوم: تامین سرمایه توسط دستگاه‏های عمومی 114
مبحث سوم: تغییرات سرمایه 119
بند اول: افزایش سرمایه 129
الف: افزایش تعداد سهام اعضای قبلی شركت 131
ب. خرید سهام توسط اعضای جدید 131
بند سوم: استفاده از ذخیره قانونی 134
گفتاردوم: كاهش سرمایه 137
بند اول: كاهش اختیاری سرمایه 138
بند دوم: كاهش اجباری سرمایه 138
بند سوم: كاهش سهام توسط اعضا 140
بند چهارم: خروج عضو 141
مراجع 143